در این مقاله تاثیر پنج عامل اندازه شرکت، بحران مالی، نرخ رشد، تامین مالی برون سازمانی و کنترل قیمت ها بر سوگیری مدیران در پیش بینی سود بررسی شده است.یافته ها بیانگر آن هستند که پیش بینی سود به طور خوش بینانه انجام شده است. نتایج نشان می دهند که تامین مالی برون سازمانی در راستای فرضیه پژوهشی بر پیش بینی مدیران از سود تاثیرگذار است. همچنین یافته ها نشانگر وجود ارتباط میان اندازه شرکت و بحران مالی با پیش بینی سود توسط مدیران است، اما برخلاف جهتی که در فرضیه پژوهشی انتظار می رفت. با این حال، در این پژوهش ارتباط معناداری میان نرخ رشد و کنترل قیمت ها با سوگیری در پیش بینی سود تایید نشد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین گرایش های احساسی سرمایه گذاران و سوگیری در پیش بینی سود مدیران است؛ به منظور دستیابی به این هدف سه فرضیه تدوین شد که جهت آزمون این فرضیه ها با استفاده از روش حذف سیستماتیک، نمونه ای متشکل از 165 شرکت از بین شرکت-های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 الی 1396 انتخاب گردید و مدل رگرسیونی چند متغیره به روش داده های ترکیبی بکار برده شد؛ نتایج حاصل از فرضیه های پژوهش نشان می دهد که احساسات سرمایه گذار رابطه منفی و معناداری با خوش بینی در پیش بینی سود سالانه توسط مدیریت دارد؛ علاوه براین بر طبق نتایج پژوهش، پیش بینی های سود سالانه مدیران، در دوره های زمانی خوش بینی سرمایه گذاران، خوشبینانه تر نیست؛ اما در دوره های زمانی بدبینی سرمایه گذاران، خوش بینانه است. اما بین احساسات سرمایه گذار و پیش بینی های مدیران در شرکت های دارای عدم اطمینان بزرگ تر تفاوت معنی داری وجود ندارد.

گزارشگری مالی یکپارچه باعث درک جامع و بینش سرمایه گذاران از شرکت و کاهش هزینه های کسب اطلاعات، پردازش، تسهیل و ترکیب اطلاعات مربوط و اثرگذار و در نهایت آگاهی بخشی قیمت سهام، بهبود کیفیت اطلاعات و تسهیل تخصیص کارآمدتر سرمایه می شود، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین گزارشگری مالی یکپارچه با سوگیری پیش بینی سود و آگاهی دهندگی قیمت سهام می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند و 167 شرکت در دوره زمانی 1391 تا 1399 به روش حذف سامانمند انتخاب شده اند. همچنین برای آزمون فرضیه های پژوهش، از الگوی رگرسیون چند متغیره مبتنی بر داده های ترکیبی استفاده شد. نتایج فرضیه اول حاکی از آن است که بین گزارشگری مالی یکپارچه و سوگیری مالی رفتاری در پیش بینی قیمت سهام رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. نتیجه آزمون فرضیه دوم نشان داد گزارشگری مالی یکپارچه و دقت پیش بینی سود رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. گزارشگری مالی یکپارچه با افشای اطلاعات مالی و غیرمالی از فرایند گزارشگری مالی و فعالیت شرکت ها باعث می شود سرمایه گذاران و تحلیل گران پیش بینی های دقیق تری داشته باشند. نتیجه آزمون فرضیه سوم نشان داد بین گزارشگری مالی یکپارچه و آگاهی دهندگی قیمت سهام رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. می توان گفت ارائه گزارشگری یکپارچه اطلاعات مالی و غیرمالی فرایند خلق ارزش شرکت در قالب گزارشگری مالی باعث می شود محتوای اطلاعاتی قیمت سهام آگاهی دهنده بوده و سرمایه گذاران در سهام به توجه به تئوری سرمایه گذاری منطقی، تصمیمات بهینه داشته باشند

هدف پیش بینی سود توسط مدیریت یکی از مکانیزم هایی است که مدیریت از طریق آن اطلاعاتی را درباره وضعیت سودآوری آتی شرکت ارایه می کند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سوگیری در پیش بینی سود مدیریت بر رفتار سرمایه گذاری شرکت و عدم تقارن اطلاعاتی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است. روش این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، همبستگی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 155 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1385 تا 1396 به روش حذف سیستماتیک، انتخاب و به عنوان نمونه اصلی در نظر گرفته شد. برای بررسی روابط بین متغیرها نیز از رگرسیون چندمتغیره استفاده گردید. یافته ها نتایج پژوهش، بیانگر آن است که سوگیری در پیش بینی سود توسط مدیریت بر رفتار سرمایه گذاری شرکت، تاثیر منفی دارد. نتیجه گیری مدیران در جهت حفظ منافع خود و در راستای آرامش سرمایه گذاران بالفعل و سایر ذینفعان، برای مخفی نگه داشتن اثر ناکارایی سرمایه گذاری ها، سود پیش بینی شده را همراه با سوگیری گزارش می نمایند.

ادبیات مالی رفتاری شواهدی را ارائه می دهد که مدیران شرکتها از سوگیری رفتاری مصون نبوده و دارای ویژگی های شخصیتی همچون بیش اعتمادی، زیان گریزی، داشته بیش نگری و ... هستند. از سوی دیگر شرکت ها همواره از طرف محیط فعالیتشان تحت تأثیر عدم اطمینان های محیطی قرار می گیرند. این عدم اطمینان ها فعالیت های عملیاتی و گزارشگری مالی بویژه پیش بینی سود را تحت تأثیر قرار می دهد. پیش بینی سود می تواند تحت تاثیر احساسات سرمایه گذاران باشد که اغلب از باورهای ذهنی یا سایر اطلاعات غیرمرتبط با ارزش سهام، سرچشمه می گیرد و می تواند موجب واکنش های افراطی یا تفریطی سرمایه گذاران به اخبار خوب یا بد به ارزش واقعی سهام شود. این پژوهش برای اولین بار در کشور به بررسی نقش عدم اطمینان بر رابطه میان احساسات سرمایه گذاران و سوگیری رفتاری مدیران در پیش بینی سود می پردازد. در این پژوهش احساسات سرمایه گذاران بوسیله شاخص های ارائه شده توسط بیکر و ورگلر(2007) و سوگیری رفتاری مدیران در پیش بینی سود از طریق تفاوت بین سود پیش بینی شده هر سهم و سود واقعی محاسبه گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های پژوهش توسط مدل های رگرسیونی چند متغیره و داده های ترکیبی در یک نمونه آماری متشکل از 76 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طی سال های 1388 الی 1396 صورت پذیرفت. نتایج نشان داد احساسات سرمایه گذاران رابطه ی معکوس و معناداری با سوگیری مدیران در پیش بینی سود دارد، بعبارت دیگر هنگامیکه احساسات سرمایه گذاران مثبت و خوش بینانه است، سوگیری مدیران در پیش بینی سود کم ولی خوش بینانه است. همچنین عدم اطمینان محیطی بعنوان یک عامل تعدیلگر موجب تقویت این رابطه نمی گردد.

مرور ادبیات نظری حسابداری، موید نقش سرمایه انسانی مدیرعامل به عنوان یک دارایی نامشهود با ارزش و تاثیرگذار برای شرکت است. هدف این پژوهش تعیین معیارهای مهم سنجش سرمایه انسانی مدیرعامل و تبیین مدلی جامع برای سنجش سرمایه انسانی مدیرعامل شرکت های ایرانی و بررسی تاثیر سرمایه انسانی مدیرعامل برکیفیت پیش بینی سود می باشد. به این منظور، ابتدا معیارهای سرمایه انسانی مدیرعامل شناسایی و نظر خبرگان در رابطه با وزن و اهمیت هر یک از این معیارها از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون مدل جامع سرمایه انسانی مدیرعامل تبیین گردید. سپس با کمک مدل پیشنهادی، شاخص سرمایه انسانی مدیرعامل برای نمونه ای متشکل از 70 شرکت بورسی طی سالهای 1391 تا 1396 محاسبه و تاثیر سرمایه انسانی مدیرعامل برکیفیت پیش بینی سود از طریق تخمین مدل رگرسیون، آزمون گردید. نتایج حاصل از انجام پژوهش نشان می دهد سطح تحصیلات، تجربه کاری (دوره تصدی) و رشته تحصیلی مرتبط با صنعت برای مدیرعامل به عنوان معیار های مهم از دیدگاه خبرگان شناخته شده اند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه پژوهش نشان داد که بهبود شاخص سرمایه انسانی مدیرعامل بر افق پیش بینی سود تاثیر مثبت و باعث کاهش سوگیری پیش بینی سود می شود در حالیکه فرضیه پژوهش مبنی بر وجود تاثیر منفی سرمایه انسانی مدیر عامل بر خطای پیش بینی سود و دامنه پیش بینی سود تایید نگردید.

این پژوهش به بررسی تاثیر نوسان های سود و اجزای درونی آن (نوسان های اقلام تعهدی سرمایه در گردش، نوسان های وجه نقد حاصل از فعالیت های عملیاتی، استهلاک و سایر اقلام تعهدی سرمایه در گردش) بر دقت سود پیش بینی شده توسط مدیران می پردازد. نمونه آماری این پژوهش شامل داده های 72 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای سال 1387 تا انتهای سال 1392 می باشد.بدین منظور از مدل پیش بینی سود ساده دیچو و تانگ و مدل پیش بینی سود تفکیک شده به اجزای درونی خود که توسط کولین و گولی ارائه شد، استفاده گردید. برای دستیابی به نتایج پژوهش، مدل به صورت مقطعی برآورد گردید و سپس با استفاده از آزمون دو دامنه ای و نسبت بین دو متغیر مستقل، وضعیت پایداری متغیرها طی دوره مورد آزمون بررسی شد.شواهد حاکی از پایداری متغیر سود طی دوره سالانه می باشد، در حالی که سایر اجزای درونی سود در دوره های شش ماهه و دوره های سالانه پایدار نبوده و منجر به نوسان سود و کاهش دقت سود پیش بینی شده می گردند.

هدف پژوهش مطالعه تأثیر لحن اعلان سود بر قضاوت سرمایه گذار با تأکید بر سوگیری های رفتاری است. این مطالعه بر روی 245 نفر از کارشناسان و مدیران سرمایه گذاری و سرمایه گذاران عادی که در سال 1399 به طور تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های پژوهش، مدل معادلات ساختاری با کمک نرم افزار اسمارت پی ال اس به کار گرفته شد. یافته های حاصل از پژوهش بیان گر این است که تأثیر لحن اعلان سود بر قضاوت سرمایه گذار در حالت های بی طرفی و هم سویی معنادار است ولی در حالت تضاد فاقد تأثیرگذاری معناداری است. به عبارتی فرضیه اول پژوهش در حالت های بی طرفی و هم سویی پذیرفته گردید ولی در حالت تضاد رد شد. با توجه آماره تی محاسبه شده در تأثیرگذاری سوگیری های رفتاری بر قضاوت سرمایه گذار می توان بیان کرد که در هر سه حالت بی طرفی، هم سویی و تضاد به لحاظ آماری معنادار نیست و فرضیه دوم و سوم پژوهش تأیید نمی شود. با توجه به نتیجه فوق می توان اذعان کرد که تأثیرگذاری لحن اعلان سود از طریق سوگیری های رفتاری بر قضاوت سرمایه گذار به لحاظ آماری معنادار نیست و فرضیه چهارم و پنجم پژوهش پذیرفته نمی شود. از بین متغیرهای کنترلی تأثیرگذاری سواد ریاضی بر قضاوت سرمایه گذار به لحاظ آماری معنادار است. یافته های حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش مطابق با تئوری پردازش دوگانگی اطلاعات اپستین (1996) مبتنی بر سیستم تحلیلی است که در قضاوت و تصمیم گیری تحت تأثیر عواطف و احساسات نمی باشد و منطق و استدلال نقش اصلی را در قضاوت و تصمیم گیری اشخاص ایفا می کند و مبتنی بر علم محاسباتی فرد در قضاوت و تصمیم گیری است.

سرمایه گذران (خریداران سهام) در خصوص خرید سهام، قدرت سود آوری آتی شرکت های مختلف را پیش بینی می کنند و بر اساس نتایج به دست آمده، تصمیم می گیرند. روشن است که پیش بینی مزبور با استناد به یکی از مفاهیم متعدد سود برای سرمایه گذاران امکان پذیر است. در این پژوهش قدرت پیش بینی سود خالص و سود عملیاتی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران مورد آزمون قرار گرفت و نتیجه گیری شد که سود عملیاتی مبنای مناسب تری جهت پیش بینی قدرت سود آوری خواهد بود.

با گسترش رویکرد روان شناسی مثبت نگر، توجه فزاینده ای به خوش بینی و ویژگی های شخصیتی مبتنی بر آن جلب شده است. پژوهش ها حاکی از تفاوت بین افراد خوش بین و افراد بدبین در میزان توجه به اطلاعات و محرک های محیطی مثبت و منفی است. اما به علت ماهیت شناختی توجه، انتظارات و اهداف افراد نیز در توجه به محرک ها نقش دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر تعاملی خوش بینی و هدفداری بر سوگیری توجه بود. به این منظور 60 شرکت کننده با استفاده از آزمون جهت گیری زندگی (LOT) به دو گروه خوش بین و بدبین تقسیم شدند. شرکت کنندگان محرک های منفی و مثبتی را تماشا کردند که برای نیمی از آنها تداعی کننده هدف بود و برای نیم دیگر این ویژگی را نداشت. الگوی حرکات چشم آنها با استفاده از دستگاه Eye-tracking مدل SMI مورد سنجش قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که افراد خوش بین هدفدار به طور معنادار بیشتر از خوش بین های بی هدف به محرک مثبت نگاه کردند ولی بدبین های هدفدار تفاوتی با افراد بی هدف نداشتند. در مورد محرک منفی نیز تفاوتی بین گروه ها مشاهده نشد. نتایج به دست آمده حاکی از اثرگذاری تعاملی خوش بینی و هدفمندی در سوگیری توجه افراد است و همچنین این دو به عنوان سازه های عاطفی و شناختی، اثر یکدیگر را تعدیل می کنند.